By Lê Vĩnh Tài, translation by Nguyễn Thị Phương Trâm
Prologue
don’t write…
sad poetry, and yearn for its light
like the absence of summer
you’re like the shadow of a room
presently close
don’t write
poetry learning how to die
like it could
we shall learn to die
as we would once wish it
though poetry cares for you, you should still to God pray
this sad Christmas
do you know, to hear the words: I love you
poetry must leave you for somewhere far
so its may resound
clearly
don’t write. poetry’s afraid you won’t remember
what you just heard
as you would in haste jot down the love of country
onto a T-shirt
the one everyone is wearing this morning
don’t write. the forbearing words
as though your voice is spreading widely
on a wall of fire. Your lips
a kiss, a smile
don’t hate
and don’t write
the things everyone already knows
poetry dear…
_____
đừng viết…
thơ buồn, và muốn ánh sáng của nó
như sự vắng mặt của mùa hè
bạn cũng như bóng tối của căn phòng
đang đóng cửa
đừng viết
thơ đang học cách chết
như nó có thể
chúng ta sẽ học cách chết
như chúng ta từng mong như thế
dù thơ yêu bạn, nhưng bạn hãy cầu xin Chúa
mùa Giáng Sinh buồn
bạn có biết, để được nghe câu nói: em yêu anh
thơ phải bỏ bạn đi thật xa
để âm thanh vọng về
thật rõ
đừng viết. thơ sợ bạn không còn nhớ
âm thanh bạn vừa mới nghe
như bạn vẫn viết vội lòng yêu nước
lên chiếc áo thun
sáng nay mọi người vẫn mặc
đừng viết. Những lời nhẹ nhàng
có vẻ như giọng nói của bạn đang lan rộng
trên tường lửa. Đôi môi của bạn
như một lần hôn, như một nhoẻn cười…
đừng ghét
và đừng viết
những điều ai cũng biết
thơ ơi…
1. Operating on the alphabet – Giải phẫu những chữ cái…
H is what?
it’s not something edible or a kind of meat
on the table
U
it’s something (a dust grain) in your eyes
in all the sleepless nights
N
a scorching sunlit courtyard right behind the gate
you stood eavesdropping
it seems they’re dividing
the people
G
you’re mortified. Afraid
cultivated in the act of checking the dictionary
in a pretence of ignorance
uninvolved
E indeed
falls like a tear an endless sniffle
a young woman next to you at the bus stop
waiting for a night ride
drifting alone
R
rightly retaliation
your words
bounce off a wall
dumbfound as when they’re getting ready for a commemoration
S
a stroke of blatant
evil
T
defeated are your friends
too exhausted to hold you
R again ridiculous
you’re indecently swearing
but had to pray
in every Hail MaRy of the RosaRy
in your hands
but it’s actually in someone else’s pocket
I, meant you ran and you ran
like you running on the highway
your being stretched out flying
K you’re kidding around on a steamed radish
stew eggs, sweet and sour fish soup
returning to a spring of your youth
and your life
the very last social events
a shattered glass
soaking your hands in the bloodshed
E cheese
you cross that river
in a song crying
a bowl of bone broth
slowly bubbling away from your bones
you know now
it’s delicious
full of complexity
better than “cháo lòng tiết canh”(congee & blood pudding)
and blood
_____
chữ T là gì?
nó không phải thức ăn hay thịt
đang nằm trên bàn
chữ U
nó là một cái gì đó (như hạt bụi) nằm trong mắt bạn
cho tất cả các đêm mất ngủ
chữ Y
một khoảnh sân nắng cháy da sau cánh cổng
bạn đứng và lắng nghe
hình như người ta đang phân loại
nhân dân
chữ Ê
bạn ghê. Và sợ
giả vờ tra từ điển cho thêm uyên bác
bạn giả vờ không biết
không tham gia
lại chữ T
rơi như một giọt nước mắt sụt sịt vĩnh viễn
của cô gái ngồi bên cạnh bạn tại bến xe buýt
chờ chuyến xe đêm
một mình lênh đênh
lại chữ T
như một sự báo thù
những lời nói của bạn
va vào một bức tường
câm lặng như những khi người ta chuẩn bị lễ hội
chữ H
cái ác
trắng trợn
chữ Ư
vòng tay bạn bè không còn đủ sức ôm bạn
mọi người bất lực
chữ C
bạn muốn văng tục
nhưng bạn phải cầu nguyện
bạn lần từng chữ C như lần từng tràng hạt
trong tay bạn
nhưng nó lại phải nằm trong túi người khác
và bạn bỏ chạy hết ga như đường cao tốc
kéo dài tâm trí bạn
đang bay
bạn cưỡi lên những củ cải luộc
trứng kho
canh chua cá lóc
để trở về con sông của tuổi thơ
và cuộc đời bạn
những cuộc liên hoan cuối cùng
với chiếc ly thủy tinh vỡ
hai tay bạn đầy máu…
bạn bơi qua con sông ấy
bài hát
tiếng khóc
và một tô xương súp
hầm bằng những khúc xương của bạn…
và bạn biết
bây giờ nó mới thật sự ngọt
ngon
hơn cháo lòng tiết canh
và máu…
2. Returning from America – Trở về từ nước Mỹ…
why are you afraid, I asked
– I’m shaking, you said
a puppy’s shaking surrounded by wolves
why are you afraid, I asked
– I’m afraid, you said
I’m returning from America
but no one returning is shaking like you
are you going anywhere far, I asked
– I’m afraid,
both of the things that are not worth the worry makes me afraid, you said
I’m silent in the storeroom
watching the clouds
through the door
the iron roof rusting
even after the clouds part
the sky is no longer blue
its scar in me wet
a storm like a silent movie
though I don’t get it I laugh still
the laughter enough to drown a blind boy
with two callous hands
you cried and kept talking,
now I don’t know any other way
no other way
– but why won’t you find another way?
I don’t know
I’m returning
I afraid to go far
I have a family
I’m afraid.
why are you afraid, I asked
– I’m shaking, you said
a puppy’s shaking surrounded by wolves
outside the door by the drifting clouds
_____
tại sao bạn lại sợ, tôi hỏi
– tôi đang run rẩy, bạn nói
những con sói đang bao vây một chó con run rẩy
tại sao bạn run, tôi hỏi
– tôi sợ, bạn nói
tôi trở về từ nước Mỹ
nhưng mọi người trở về không có ai run rẩy như bạn
bạn có đi đâu xa không, tôi hỏi
– tôi sợ,
ngay cả thứ không đáng sợ cũng làm tôi sợ, bạn nói
tôi nằm im trong nhà kho này
nhìn đám mây
qua một ô cửa sổ
với những mái tôn rỉ sét
ngay cả khi đám mây mở ra
bầu trời của nó không còn màu xanh nữa
vết thương của nó ướt trong tôi
một trận mưa như bộ phim câm ngày xưa
dù không hiểu tôi cứ bật cười
trận cười nhấn chìm cả cậu bé mù
với hai bàn tay chai phồng nhức nhối
bạn khóc và nói,
giờ tôi cũng không biết cách gì khác
không có cách nào khác
– nhưng sao bạn không tìm cách khác?
tôi không biết
tôi trở lại
tôi không dám đi xa
tôi còn có gia đình
tôi sợ…
tại sao bạn lại sợ, tôi hỏi
– tôi đang run rẩy, bạn nói
những con sói đang bao vây một chó con run rẩy
bên ngoài ô cửa sổ mây bay…
3. Raindrop – Hạt mưa…
even with my eyes closed
I know you’re still falling
since you kept whispering in my ears
– “what are you going to do?”
I don’t know what I’ll do
I can but sit and listen to the rain
each drop of water
upon my eyes
a raindrop
a meeting between heaven and earth
forming a sound
like a heartbeat in our chest
though it may
forever remain a secret
like your voice
breathless over the phone
you’re tired perhaps
the rain sounds
like someone
crying
you’ve fallen once
and there’ll be time for more
God has also sinned
hence I don’t believe
we’re innocent
innocence is a fairy tale
falling raindrops or tears
should we open our eyes together
would anyone dare open their eyes
till the rain cease
as you have ceased to speak
held your breath
breathless
over the phone…
_____
thậm chí khi nhắm mắt
tôi biết bạn vẫn đang rơi
vì bạn cứ thì thầm vào tai tôi
– “Bạn đang làm gì?”
tôi không biết phải làm gì
tôi chỉ ngồi nghe mưa
âm thanh của những giọt nước
trên mắt tôi
hạt mưa
cuộc gặp gỡ của trời cao và mặt đất
gây ra tiếng động
như tim đập trong lồng ngực chúng ta
có thể, nhưng
đó mãi mãi là một bí ẩn
như giọng nói của bạn
đứt hơi qua điện thoại
có lẽ bạn đã mệt
tiếng mưa
nghe như tiếng người
khóc
đời bạn đã rơi một lần
sẽ còn rơi nhiều lần nữa
Chúa đã từng thọ tội
nên tôi không thể tin
chúng ta vô tội
vô tội là một cổ tích
giọt mưa hay nước mắt rơi…
chúng ta cùng mở mắt nhìn
không, sẽ không có ai dám mở mắt
cho đến khi mưa dừng lại
như bạn đã ngừng lời
nín thở
hụt hơi
trong điện thoại…
4. Suspicion replacing trust – Nghi ngờ thay thế tin cậy…
we all possess a mask of hope
we’re all presently afraid
what is tomorrow
soon
or nothing at all
thoughts of yesterday
be erased
as safety
what one needs one must know
nothing at all
remembrance
the enemy
when a country
is serviced
by dangerous men
_____
ai cũng có mặt nạ hy vọng
ai cũng sợ hôm nay
điều ngày mai sẽ đến
sớm thôi
hoặc không gì cả
những ý nghĩ ngày hôm qua
đã bị xóa
cho an toàn
sự cần thiết phải biết
là không biết gì cả
kỷ niệm là
kẻ thù
khi sông nước
được điều hành
bởi những người đàn ông nguy hiểm…
5. The Poem, isn’t a gift for you – Bài thơ, không phải là món quà cho bạn…
on your birthday
say the day zero, month zero zero,
can’t remember the year
you open the gift box
there are all sorts of stuff in it
possibly it surprised you
since it wasn’t a watch
the amount of time
you lay in a box
often opening the gift box
you meet a person
who makes you laugh and cry
to death
they’re nothing but toys
hence you may encounter a prisoner wearing a crown on a throne
while the emperor handcuffed
the emperor
like the cards you slam on the table
when you’ve lost
no matter how ire you are the emperor is still the emperor
in the gift box
you may find a history book
blood and bone at the bottom of an inkwell
studies of history
mystique and greed
even hell has sunk to the bottom of the inkwell
hence often at the bottom of the box
you find a card
with a line yet fill out
your name is still absent
you quietly cry: Mother, please
pray for me
may I not meet so much mess
then you place them in a box
wrap it up thoroughly
then throw it up in the air
the gift box shall grow wings
fly like a bird
like your destiny
fly to its destination
the days and now sad or happy
you no longer
care
those who want to know
all tired
out of breath
want nothing but death
_____
vào ngày sinh nhật bạn
ví như ngày zero, tháng không không, năm không không nhớ
bạn mở hộp quà
và thấy rất nhiều thứ
nó có thể làm bạn ngạc nhiên
vì không phải là chiếc đồng hồ
đó là thời gian
bạn đang nằm trong hộp
nhiều khi mở hộp quà
bạn sẽ gặp một người
làm bạn khóc hay cười
đến chết
chỉ là những thứ đồ chơi
nên bạn có thể gặp một tù nhân ngồi trên ngai và đội vương miện
còn ông vua lại bị còng
ông vua
như lá bài bạn vẫn hay đánh phỏm
khi thua
bạn có tức mình lộn ngược đầu thì vua vẫn là vua
trong hộp quà
bạn có khi tìm thấy quyển sách lịch sử
xương máu chìm trong đáy lọ mực
của những sử quan
ăn tham và lãng mạn
địa ngục cũng chìm dưới đáy lọ mực
nên nhiều khi dưới đáy hộp
bạn tìm thấy tấm thẻ bài
với những dòng kẻ chấm chưa kịp điền
tên của bạn còn bỏ trống
bạn chỉ thầm kêu: Mẹ ơi
cầu cho đời con
đừng gặp nhiều rắc rối
và bạn đặt tất cả chúng vào lại trong hộp
gói nó thật kỹ
sau đó ném lên trời
hộp quà sẽ mọc cánh
bay như chim
như số phận của bạn
sẽ bay đi đâu
ngày tháng bây giờ vui tươi hay âu sầu
bạn cũng không còn
muốn biết
vì những kẻ muốn biết
đã bị mệt
hay lê lết
muốn chết…
6. As the Sun sets – Khi mặt trời lặn…
the children are rowdy in the garden
they’re busy playing
as the night cools
as the sky sashays down close
to a point
it covers you
you won’t be able to defend yourself
you try not to let fear
or a pointless smile
escape
there’s no escape
like a prisoner
he also seems to be bowing
waving at you
at which point you’ll regret
eating away at even
your soft palms
fear isn’t shapeless
it’s a bolder
the scars
scattered pieces of a flame
when you quietly face the darkness
freedom
blood bleeding
day
searing the night
happiness
escaping
rips apart
your life
you view the Sun full of happiness
like life
even though it’s a little
despicable
_____
những đứa trẻ đang la hét trong khu vườn
chúng mải mê chơi
dù trời đang dần lạnh
khi bầu trời sà xuống thật gần
đến một lúc nào đó
nó sẽ trùm lên bạn
bạn sẽ không còn khả năng tự vệ
bạn cố gắng không để nỗi sợ hãi
hoặc nụ cười vô cớ
lộ ra
bạn hết đường thoát
như một tù nhân
hình như anh ấy cũng đang cúi xuống
vẫy tay chào bạn
lúc đó bạn mới biết sự nuối tiếc
đã ăn mòn cả lòng bàn tay mềm mại
của bạn
sự sợ hãi không phải vô hình
nó là tảng đá
tất cả các vết thương là những mảnh vụn
của ngọn lửa
khi bạn đối mặt âm thầm bóng tối
tự do
máu chảy
ngày
cháy vào đêm
niềm vui
chạy thoát
tao tác
đời bạn
bạn thấy mặt trời rất vui
như cuộc đời
dù hơi
khốn nạn…
7. A poet in a cafe – Một nhà thơ ngồi viết trong quán cà phê…
people think
he’s writing to his mother
the young women think
perhaps he’s writing a love letter
the children think
he’s writing a picture book
there are also people who think
he’s working around his debts
and a policeman
secretly
slowly
creeping up
behind him
_____
những người bạn nghĩ
có lẽ anh đang viết thư gửi về cho mẹ
những cô gái nghĩ
hay là anh đang viết thơ tình
những đứa trẻ nghĩ
anh đang vẽ truyện tranh
cũng có người nghĩ
anh đang tính toán các khoản nợ
và một anh cảnh sát
bí mật
chậm rãi
từ từ
tiến lại phía sau anh
8. Treaty – Hiệp ước…
a collective declaration
delicate implications
chills
like the apocalypse
the buoyancy
in the words
the art of gold plating
the vernacular
more than any poem
when born of the land
a sleepy man
concludes
within the implications of one declaration
read lengthwise or sideways the implications are the same
the kind words
follow each other
like shapeless radio stations
there and then not
our day to day life
like a book of fiction
that can’t be redacted
so we may forget
_____
ra tuyên bố chung
ý nghĩa tinh tế
lạnh
như ngày tận thế
sự bềnh bồng
của ngôn từ
công nghệ mạ vàng
cho ngôn ngữ
còn hơn những bài thơ…
khi đất nước sinh ra
một người đàn ông buồn ngủ
tất cả kết thúc
trong ý nghĩa của một lời tuyên bố
đọc ngược hay đọc xuôi đều có nghĩa
sự dịu dàng của con chữ
cứ lần lượt
như các đài phát thanh vô hình
ẩn và xuất hiện
những ngày tháng chúng ta đang sống
như một cuốn tiểu thuyết
không thể nào biên tập
để quên
9. If only there was a bell at the prison door – Nếu như nhà tù có gắn chuông ngoài cửa…
your hands can’t quite touch the bell
the door
shall gradually
slowly
open
so you may enter
you enter your bedroom
with a bag your wife usually take shopping
with something wrapped up inside for you
you’re awake
sat and watched yourself sleep
in between two dreams
you’ve knocked on all the doors
but in truth, you’ve never knocked
they’re all awake
upon your return
they’re shouting
but their voices inaudible
dumber than silence
even when they’ve hugged you
they’ve never touched you
no one could find their voice
nor their warm arms
you walked passed them; they’ve walked passed you
there’s still darkness in them and you
you will never meet
they’ve asked what you did tonight?
and the physicians will remove blood pressure like
removing a bullet and fear
entirely from your heart?
you’re still afraid
like long ago you’re worried about Miss
staying up all night preparing classwork
for the next day…
or all you want to say is:
I’m awake learning from you
how to be at peace
they say
you said
but you’ve never had a voice
the bell never rang
no one could drop by your small bed
just your neighbours whispering:
– it’s but an illusion
your wife’s bag is still there
it’s full of food
it’s not holey due to bullets
like a soldier’s backpack
nor like your school bag long ago
now your children lug to school
the yellowing exercise books
tucked away replaced with a new stack
people came not to share their sadness
since sadness has never left your wife
as long ago
your mother has never stopped worrying about you
as you wander the streets after school
they still don’t understand
how could anyone possibly die
consuming food?
and when you return
it seems as though together with your neighbours
strolling in moonlight
awake
watching yourself sleep
all residing to attend our dreams
and are surprised
upon why the night can be so long?
_____
ngón tay anh gần như không thể chạm vào chuông
cánh cửa
sẽ từ từ
chậm
tự mở ra
để anh đi vào
anh đi vào phòng ngủ của mình
với túi xách vợ anh thường đi chợ
gói ghém những gì cho anh…
anh thức
và ngồi nhìn mình ngủ
giữa hai giấc mơ
anh gõ cửa tất cả các phòng
nhưng thật ra anh không hề gõ
tất cả họ đều thức dậy
khi anh trở lại
họ kêu la
nhưng tiếng kêu của họ không có âm thanh
nó câm lặng còn hơn sự im lặng
khi họ ôm lấy anh
tay họ cũng không chạm vào anh
không ai có thể tìm thấy tiếng nói
hay vòng tay ôm ấp của họ
anh đi ngang họ, họ ngang qua anh
anh và họ vẫn còn bóng tối
không bao giờ gặp được nhau
họ hỏi anh đã làm gì với bữa tối của mình?
và các bác sĩ có thể lấy ra căn bệnh cao huyết áp như
lấy viên đạn và nỗi sợ hãi
ra khỏi trái tim anh?
anh vẫn còn sợ hãi
như ngày xưa anh sợ cô giáo buồn
thức suốt đêm làm bài tập
sáng mai…
hay anh chỉ muốn nói:
tôi thức để biết các bạn
vẫn bình an
họ nói
anh nói
nhưng không bao giờ có tiếng nói
chuông cửa không bao giờ vang lên
không ai có thể ghé thăm cái giường nhỏ của anh
chỉ những người hàng xóm của anh thì thầm:
– đó chỉ là một ảo tưởng
chiếc túi xách của vợ anh vẫn còn đây
nó chứa đầy thức ăn
nó không thủng lỗ chỗ những vết đạn
như ba-lô người lính
hay như chiếc cặp ngày xưa đi học của anh
giờ các con anh vẫn mang đến trường
những quyển vở của anh ố màu
chúng đã cất và thay vào những quyển vở mới
những người đến không để nói lời chia buồn
vì nỗi buồn chưa bao giờ nguôi với vợ anh
như ngày xưa
chưa bao giờ mẹ hết lo cho anh
khi rong chơi sau giờ tan học
họ vẫn chưa hiểu
làm thế nào tự nhiên một người có thể chết
vì miếng ăn?
và khi anh quay trở lại
như thể cùng với những người hàng xóm của anh
đang đi bộ dưới ánh trăng
thức
nhìn mình đang ngủ
tất cả cùng ngồi nhìn vào giấc mơ
và ngạc nhiên
sao đêm dài như vậy?
10. The knee conversing with the elbow – Đầu gối nói với cùi chỏ…
– the people taking advantage of their freedom
ending up in someone else’s trap!
the elbows reply:
– what about those who abuse power
a kneeling opportunist
like you?
Who is wrong here?
the only thing we know for sure
the wrongdoing of a confident man
together with the sneer of a dictator
like the lewdness of monks while they preach
wrongs may trigger the desire
our spirit a flame flying
the night igniting
the only thing we know for sure
the majestic causes of blushing
the small causes of majesty
has been disregarded
the only thing we know for sure
the value of the one lost
the loneliness of the victor
no longer repentant
the numbing stupidity
stumbling tenderness
fell
at the doorstep
nirvana
_____
– ngươi lợi dụng sự tự do
để loi vào cằm kẻ khác!
cùi chỏ trả lời:
– thế còn kẻ lợi dụng quyền lực
để quỳ không đúng lúc
như ngươi?
ai là người nhầm lẫn?
điều duy nhất chúng ta được biết
là sự nhầm lẫn của một người đàn ông tự tin
với sự nhầm lẫn trong cái nhếch môi cười của bạo chúa
như sự khiêu dâm của các nhà sư khi thuyết giáo
sự nhầm lẫn nhiều khi làm khát khao
linh hồn chúng ta bay như tia lửa
trong bóng đêm phát sáng
điều duy nhất chúng ta được biết
sự hùng vĩ của những điều nhỏ nhặt
sự nhỏ nhặt của những điều hùng vĩ
đã không được chú ý
điều duy nhất chúng ta được biết
phẩm giá của kẻ thua cuộc
sự cô đơn của người chiến thắng
đã không còn ăn năn
sự lạnh lùng ngu ngốc
sự nồng nàn bị vấp
té
ngay ngưỡng cửa
thiên đường…
11. The truth is often bitter – Sự thật nhiều khi cay đắng…
but the bitterness is a lesson
you will learn
that the fight is long
soldiers adorn masks
only to cover their face
on the verge of tears
on the side of the road
quietly blowing into the harmonica
a song long ago he coveted
now dust
upon blood
singing like birdsongs
whistling baby birds
in a peaceful garden
you hear it
convinced there was no war
you thought the country is at peace
within the soldier’s heart
a song of love
without deceit
only he knows
the truth, taken
disappeared
after so much bloodshed
momentarily
you’re possibly embarrassed
as you couldn’t work out why the soldier is playing the harmonica
in the street
in hell
why?
only the soldier is puzzled
over the brush with darkness
couldn’t possibly meant
it’s darker?
it can’t mean that there’s no more moonlight?
the people in his unit
have begun to sing together
not just in the streets
but in the botanical gardens
probably resounding upon balconies
in all those homes
in the city
and from there
you could not think
could not pity
not be wary
upon why the soldiers continued to die
not because the bullet is loaded
and it’s a waste of time you firing it
and you know
around somewhere
there’s a war
in the city
_____
nhưng vị đắng sẽ dạy cho bạn
đây là lúc bạn được học
rằng cuộc chiến rất lâu dài
những người lính đeo mặt nạ
để che gương mặt
sắp khóc
đang ngồi bên vệ đường
lặng lẽ thổi harmonica
bài hát mà ngày xưa anh đã bảo vệ
giờ chỉ còn bụi
phủ lên trên máu
tiếng hát như tiếng hót
chíp chiu chú chim non
trong khu vườn thanh bình
bạn nghe
và sẽ nghĩ không có cuộc chiến tranh nào cả
bạn nghĩ đất nước đang thanh bình
và người lính hát với chính mình
bài hát tình yêu
không gian dối
chỉ người lính biết
sự thật đã bị bắt
và biến mất
sau quá lâu xương máu…
trong một khoảnh khắc
bạn có thể xấu hổ
vì không hiểu người lính đang thổi harmonica
bên vỉa hè
trong địa ngục
có nghĩa là gì?
chỉ có người lính đang nghĩ
không lẽ sự gặp gỡ với bóng tối
để sau đó mọi thứ
còn tối thêm nữa?
chẳng lẽ đêm không còn ánh trăng?
những người đồng đội của anh
đã bắt đầu cùng hát
tiếng hát không chỉ ở vỉa hè
ở vườn hoa
nó có thể vang lên từ những ban-công
của tất cả các ngôi nhà
trong phố…
và từ đó
bạn không thể không suy nghĩ
không xót thương
không nghi ngờ
khi những người lính vẫn tiếp tục chết
không phải vì đạn lên nòng
mà bất công đang nhả đạn
và bạn biết
vẫn còn loanh quanh
một cuộc chiến tranh
trên phố…
12. I viewed myself – Tôi tự ngắm bản thân mình…
nothing serious
I don’t have a different view
like Trương Duy Nhất
I’m not in any seminar
noticed any announcement
about bloggers like Phạm Viết Đào
I am
in ironed clothes
glasses, mobile, okay cool
it’s a touch screen
I am
nothing at all serious
quiet
tongue not running off
not shut tight
to me, it said: you there
may kill me but I forgive you
the smiles in televised programs
no longer sicken me
I’m used to it
why is that
I am nothing at all serious
yesterday, my dream had taken a night bus
I didn’t know how to farewell those I’ve left behind
the bus fell
into a barren valley
(only the driver is alive)
within the terrifying nightmares
I carry with me hope
hence maybe there is something
seriously wrong
from the moment I was born to now
My Mother’s hopelessness, I could recall
people continue to live after they are dead
the living dead
nothing serious at all
but sometimes
the child in me is curious
Why am I Vietnamese?
My Mother cried
we will be Vietnamese
until the day we die
My Mother passed
in the end
a lifetime.
_____
không có gì trầm trọng
tôi không có góc nhìn khác
như Trương Duy Nhất
tôi không tham gia hội thảo
đọc báo cáo
về những blogger như Phạm Viết Đào
tôi
quần áo ủi thẳng
kính đeo mắt, điện thoại có thể hơi hấp dẫn
vì có màn hình cảm ứng
tôi
không có vấn đề gì trầm trọng
im lặng
lưỡi của tôi không bị đuổi việc
không bị còng
nó nói với tôi: anh có
thể giết tôi nhưng tôi vẫn tha thứ cho anh
nụ cười trên các chương trình truyền hình
không làm cho tôi bị bệnh nữa
tôi đã quen
đó là lý do tại sao
tôi không có vấn đề gì trầm trọng
hôm qua, giấc mơ của tôi đã lên chuyến tàu đêm
tôi không biết làm sao để nói lời tạm biệt người ở lại
chuyến tàu đã bị rơi
trong một thung lũng cằn cỗi
(chỉ có người lái xe còn sống)
cả những ác mộng tuyệt vời
tôi vẫn nuôi hy vọng
vì thế tôi không có vấn đề gì
trầm trọng
từ lúc được sinh ra cho đến bây giờ
trong nỗi tuyệt vọng của Mẹ, tôi vẫn nhớ
rằng người ta có thể sống sau khi đã chết
chết khi đang sống chỏng gọng
mọi thứ chẳng có gì trầm trọng
nhưng có lần
tuổi thơ tôi thắc mắc
sao con là người Việt Nam?
Mẹ khóc
chúng ta phải là người việt Nam
đến khi chúng ta chết…
Mẹ mất
khi hết
một kiếp người…
13. A camp is not where I reside, a home is where I live –
Tôi không sống trong trại, tôi sống ở nhà…
but inside the house
I’ve erected camps
one in the bedroom
and I lay amongst them
the camp in the kitchen
has dry food
the camp in the lounge
I’ve left a bookshelf
it’s peaceful
all as scattered and as orderly as each other
as happiness is together mixed in with pain
this morning
a camp was turned over by the wind
the canvas was torn
the pegs flipped naked all over the tiles
scattered like human lives
there’s no other way
once again I tried to erect the camp
by nightfall
when it’s cold
if needed I’ll light a fire
sit quietly inside
what is a home
in the history of storms
if it’s not but a camp?
_____
nhưng ngay trong nhà
tôi đã dựng lên những cái trại
phòng ngủ căng một cái
và tôi nằm giữa chúng
trong cái trại nhà bếp
tôi để những thứ thức ăn khô
trong trại phòng khách
tôi để một kệ sách
nó yên tĩnh
tất cả mọi thứ lộn xộn và thứ tự như nhau
như niềm vui lẫn giữa nỗi đau
sáng nay
có một cái trại bị gió bật
tấm bạt rách
những chiếc cọc chỏng chơ trên nền gạch
rải rác như những mạng người
không có cách nào khác
tôi cố gắng dựng cái trại lên một lần nữa
để đêm xuống
nhiều khi mưa gió
nó trở lạnh
nếu cần tôi sẽ đốt thêm đám lửa
ngồi im bên trong trại
ngôi nhà là gì
trong lịch sử gió mưa
nếu nó không phải là một cái trại?
14. What – Gì…
what is
very far
what is
very fast
what is something
no one gets a chance to see
except the roguish warden and him in the dark
+
as if
as soon as he’s up in the morning
grabs his gun
shoot to smithereens the coffee on the table
to after slowly yawn
noon
he grabs his gun
shoot his plate of food to pieces
and the fish on the plate is like his body
it’s injured
gasping for air
as if it’s not him but the fish
gasping
the pleading slowly fades away
songs outlined in the sky
slowly turned dumb
+
his old mates
once has
a time of their life
for some the thought of
a funeral van
overwhelmed with floral wreaths
received the awkward smiles
probably from the warden
hunger-strikes
thirst
the roguish mornings
after we’ve been frightful scared
like when a tiger was gnawing a deer
our body is like a long draft
unfinished
we remove the useless words
within the silent poem
poems are not born out of
bowing
and sighing
due to fear
everything is coming to a swift end, this
by the window
there
very far away
_____
là những gì
rất xa
là những gì
rất nhanh
những gì
không ai kịp biết
chỉ người quản giáo tinh nghịch cùng chàng trong bóng tối…
+
như thể
khi thức dậy vào buổi sáng
chàng vớ lấy khẩu súng của mình
bắn vỡ tan ly cà phê trên bàn
và từ từ ngáp
buổi trưa
chàng vớ lấy khẩu súng của mình
bắn vỡ tan đĩa cơm
và con cá nằm trên đĩa cơm như bản thân chàng
nó bị thương và
hình như vẫn còn thoi thóp sống
như thể không phải chàng mà con cá
đang ngáp
làm cho tiếng kêu cứu từ từ mờ nhạt
vẽ lên trời những bài hát
thành câm
+
những người bạn cũ của chàng
có
một thời gian khủng khiếp
có người nghĩ đến một chiếc xe
tang
quá tải với những vòng hoa
và đã nhận được nụ cười kỳ lạ
hình như cũng của người quản giáo
tuyệt thực…
khát…
những buổi sáng tinh nghịch
sau khi đã làm chúng ta quá sợ hãi
như có lần con cọp gặp con nai
cơ thể chúng ta là một bản thảo dài
và dang dở
chúng ta gỡ bỏ những chữ nghĩa vô ích ra khỏi bài thơ
im lặng
những bài thơ không thể sinh ra
từ sự cúi đầu
và thở dài
vì sợ…
mọi thứ đang cực kỳ nhanh chóng kết thúc, điều đó
gần ngay bên cửa sổ
ở
rất xa…
15. I had a dream – Tôi có một giấc mơ…
witnessed the world falling
over
crumbling
down
at a wedding
the glasses tipping, wine spilling
in the ocean
guns falling
straight down
like poems
they fall then they’re flying
floating
drifting gently
in the early morning dreams
as the world falls
some drop like lead
others gently float away
peacefully
what gets to descend safely?
what has to pay with their life?
suddenly, you’re awkward
untoward
it’s your spirit
always pondering the state of the world
slowly twisting
echoing the creams of your aching spirit
like a boiling kettle
this morning you used to make tea
_____
thấy thế giới đang rơi
đổ
sụp
xuống
ở tiệc cưới
những chiếc cốc ngã, rượu chảy tràn ra ngoài
ở biển khơi
những khẩu súng đang rơi
thẳng xuống
nhưng những bài thơ
chúng không rơi mà lại bay
ngang
bềnh bồng nhẹ nhàng
trong tinh mơ mỗi sáng
khi thế giới này bị buông rơi
có những thứ lao đầu thẳng xuống
có những thứ bay ngang nhẹ nhàng
bình thản
cái gì được hạ cánh an toàn
cái gì phải trả giá nát tan?
và đột nhiên, bạn cảm thấy hơi bồn chồn
vần ồn
nhưng đó chính là linh hồn của bạn
khi bạn cứ mải suy nghĩ về thế giới
nó từ từ xoắn lại
khi linh hồn bạn bị đau nó sẽ kêu vang
như ấm nước đang sôi trên bếp
sáng nay bạn nấu để pha trà…
16. The screaming cows – Tiếng bò rống…
the first time I heard it
in a poem by a poet
now still
a notable poet
there’s something
more than moving
from my heart overflowed
+
years went by
many critics
have forgotten
their screams
but I can recall clearly
the popping veins on its neck
as it screamed
I can recall
the stuff
they regurgitated
then swallowed again
like the earth forever revolving each day
consoling those
still afraid
when the earth sings
all the songs in this world
turns into cows
mooing
you can bow all you want
regurgitate
and listen
+
where were their moos while the country was cut in half
North and South fighting
the people above the land
tearing down the border
to face each other
each exploding bullet, the yawning cries of blood
once more
history forgets the screams of cows
the people need a hot cup of tea
everything settle in its place see
returning home
plant flowers
write books
+
the screaming cows
seppuku without a knife
displaying love of country
not a lie
yet often subjected to stun guns
consoling for all
the unexpected joy
the meadows
adding more chapters to history
like the present joy
you’re sitting in a cosy cafe
and all that you adore
even if you had to climb through walls of fire
you have still the breezy meadows
more than tears
we’ve circumvented the world
meeting up after many decades
and the grave by the hillside, where you’re sleeping atm
seems like a reunion with your friends
the first time after many decades
you know
we covet too many ideals
hence lying there on the ground
you’re probably still crying
so let us all pray for you
once more
upon this hill here
looking out at the pile of fallen debris there
upon this beloved land here
the scent of your blood
within your endearing birdsongs
beneath the blue sky
ever a change
within all your living moment
nothing but screaming cows
early each day
resounding still in the meadows.
_____
lần đầu tiên tôi nghe
trong bài thơ của một nhà thơ
bây giờ vẫn là nhà thơ
lớn
một cái gì đó
hơn cả xúc dộng
tràn ra khỏi tim tôi
+
nhiều năm đã trôi qua
thậm chí nhiều nhà phê bình
đã quên
tiếng kêu của nó
nhưng tôi vẫn nhớ chiếc gân nổi rõ
trên cổ
khi nó kêu
tôi vẫn nhớ
cả những thứ
khi nó ợ lên và nhai
lại
như trái đất vẫn hàng ngày xoay mãi
niềm an ủi cho mọi người
vẫn đang sợ hãi
lúc nó hát
tất cả bài hát trên cõi đời này
thành tiếng bò
kêu
bạn tha hồ cúi đầu
ợ lên lại
và nghe
+
nó kêu ở đâu khi đất nước này chia thành hai miền
Bắc và Nam chiến đấu
người dân trên cùng một đất nước
vạch ra biên giới
đối mặt với nhau
tiếng nổ những viên đạn, tiếng ngáp và tiếng kêu của máu
một lần nữa
tiếng bò rống bị lãng quên trong lịch sử
nhân dân cần một tách trà nóng
và sắp xếp mọi thứ nhanh chóng
trở về nhà
trồng hoa
viết sách…
+
tiếng bò rống
như những người đã mổ bụng mà không cần dao mổ
phơi tình yêu của mình ra với quê hương
không phải lời nói dối
nhưng họ nhiều khi bị chích điện
điều an ủi cho tất cả
làm bạn bất ngờ hạnh phúc
là đồng cỏ đã có
thêm những chương lịch sử
như niềm vui bây giờ
bạn ngồi ở một quán cà phê ấm áp
và những gì bạn yêu
dù phải leo qua hàng rào tường lửa
bạn vẫn còn cánh đồng nhiều gió
hơn nước mắt
chúng ta đã đi vòng quanh trái đất
để gặp nhau sau nhiều thập kỷ
và ngôi mộ sườn đồi, nơi bạn ngủ bây giờ
như thể bạn đang gặp lại những người bạn của bạn
lần đầu tiên sau nhiều thập kỷ
bạn biết
chúng ta nuôi dưỡng quá nhiều lý tưởng
nên nằm dưới đất
có thể bạn vẫn còn đang khóc
vì vậy hãy để mọi người cầu nguyện cho bạn
thêm một lần nữa
trên ngọn đồi này
nhìn ra đống đổ nát này
trên mảnh đất yêu dấu này
có mùi máu của bạn
trong tiếng hót của những con chim mà bạn vẫn yêu thương tha thiết
dưới bầu trời xanh
đã không thay đổi một chút nào
từ khi bạn còn sống
chỉ tiếng bò rống
mỗi sớm
còn vang trên cánh đồng…
17. Your name turns into a hidden number – Tên của bạn thành một ẩn số…
like me learning algebra long ago
the unknown number a backward variable
as you increase
the people had to decrease
the pebbles I collected by the river bank
took home
gave everyone a headache
due to lack of cerebral blood
as though dreams are no more
no one wants to dream
people are like feral grass at the edge of a valley
rolling boulders
falling like
fateful destiny
nothing left
rolls down
fast asleep
meandering endless
the promises
raining forever
………………………..
Continuing the poems
in two words…
_____
như ngày xưa tôi học giải phương trình
ẩn số đã biến thiên ngược chiều
khi bạn tăng
thì nhân dân phải giảm
những viên sỏi tôi nhặt ở bờ sông
và mang về
làm mọi người ai cũng mắc bệnh nhức đầu
vì thiếu máu não…
như giấc mơ cũng không còn
không ai muốn nằm mơ
mọi người như cỏ dại mọc bên bờ thung lũng
lăn xuống những tảng đá
rơi như
số phận
chỉ còn
lăn tròn
u mê
lê thê
lời thề
mưa mãi…
………………………..
Viết tiếp những câu thơ
hai chữ…
1.
watch see
the light
the homeland
collapsing falls
the slogans
the joy
smashed pieces
the spirit
bearing punishment
the body
bowing low
too soon
the child
fighting it
falling over
the fog
icy cold
cigarette smoke
the lies
the consolation
the alcohol
the vodka
replacing the
hell on
the map
_____
nhìn đi
ngọn đèn
xứ sở
suy sụp
khẩu hiệu
niềm vui
đánh vỡ
linh hồn
chịu phạt
thể xác
cúi thấp
quá sớm
cậu bé
chống cự
gục ngã
sương mù
lạnh buốt
khói thuốc
dối trá
an ủi
và rượu
vodka
thay vào
bản đồ
địa ngục…
2.
the wind
growing ire
red wine
heard clearly
a language
vicious intent
twisted in
the wind
the trees
docile silent
leaning into
the tents
thin fragile
together us
hovering hanging
not understanding
nothing grabbing
it all
rolling over
sleep, back to being locked up again
_____
gió nổi
giận dữ
rượu vang
nghe rõ
ngôn ngữ
chửi rủa
quay cuồng
trong gió
cây cối
ngoan ngoãn
rạp mình
căn lều
mong manh
chúng ta
lơ lửng
không hiểu
gì nhiều
hốt hết
lăn ra
ngủ, và vào tù trở lại…
3.
the Sun
standing shadow
over head
the barracks
now abandoned
now screaming
the orders
in silence
the soldiers
the injuries
the moaning
the sick
the yard
feral grass
the rookies
shaved heads
blue smooth
the hopelessness
the flag
hot blood
across ran
eroding paths
the wars
the diminished
blood baths
couldn’t bear
staying still
_____
mặt trời
đứng bóng
trên đầu
doanh trại
bỏ hoang
hò hét
mệnh lệnh
im lặng
binh lính
bệnh xá
rên rỉ
bệnh nhân
trong sân
cỏ mọc
tân binh
đầu cạo
xanh nhẵn
tuyệt vọng
ngọn cờ
máu nóng
chạy dọc
lối mòn
chiến tranh
tắt lịm
máu xương
không chịu
nằm im…
18. Please call me, by the name of my childhood – Xin vui lòng gọi tôi, bằng tên thời thơ ấu của tôi…
my mother calls me little will
to differentiate me from big will who’s in the army
as I line up to get a voucher for egg noodles
in time before my afternoon classes
don’t pity me
please call me by the name of my childhood
as my mother still calls
call my name the windy days long ago
please do
call me as of long ago
by the corner of the yard a flower
dancing
call my name
as my mother have called me
_____
mẹ gọi tôi là cu em
để phân biệt với cu anh đang ra trận…
khi tôi xếp hàng mua cho mẹ phiếu mì sợi
trước khi còn kịp chiều đi học
đừng thương hại tôi
cứ gọi tên tôi như thời thơ ấu của tôi
mẹ vẫn gọi
gọi tên của tôi từ ngày xa khi gió thổi
xin vui lòng
gọi tôi ngày xa xôi
ở góc sân nhà còn sót lại một bông hoa
đang nhẹ nhàng nhảy múa
hãy gọi tên tôi
như mẹ gọi tôi…
19. Looking in the mirror – Soi gương…
its laughter momentarily after I laugh
I’m trying when I want to cut myself from the mirror
with a pair of scissors
my lips upon the mirror
a cloud
and I’m someone else after the long sigh
a singular illusion
like a tombstone always lonely
alone in the wind
standing in front of the mirror, I drew my face
after applying a thin layer
I’m a clown
I drew my face the shape of a tomato
outline my lips like a scratchy megaphone
ears, bat’s wings
I’m wearing a short-sleeve T-shirt
and cleanly shaven
nothing menacing
when I’m pretending to hide a secret
this land is lost
I played one number in keno
keno the number 00
I sell underwear
to divas
upon the runway
me deciding upon a time
no one knows
I colour in the portraits
so begins the conference
the mixed up methods and creations
the dumb mixed up minds
the choking corruption
a clown without envy
of anyone
lazy on his butt
reminding everyone not to have any substantial thoughts
practice at being discrete
when the night sink deep
the clown on his back
tired
worried
yet to received any allowance/remuneration
_____
nó cười một lúc sau khi tôi cười
tôi thật khó khi muốn cắt mình ra khỏi gương
với một cái kéo
khi tôi áp đôi môi lên gương soi
một đám mây mù
và tôi tan biến sau tiếng thở dài
một ảo ảnh duy nhất
như tấm bia mộ luôn luôn cô đơn
nơi một mình gió thổi
đứng trước gương, tôi vẽ mặt tôi
bôi một lớp mỏng
thành anh hề
tôi vẽ mũi tôi hình quả cà chua
vẽ miệng tôi chiếc loa rè và rách
tai như cánh dơi
tôi mặc chiếc áo thun cộc tay
và cạo râu thật sạch
không có gì nguy hiểm
khi tôi giả vờ giấu một bí mật
đất nước này đã mất
tôi đánh một lô đề
đề về số 00
tôi bán quần áo lót
cho các nữ hoàng
chỉ đứng trên sàn diễn
tôi chọn thời điểm
không ai biết
tôi tô màu các bức tranh
hội nghị sẽ bắt đầu
các phương pháp nhào lộn và sáng tạo
lộn đầu thành câm
ăn tiền nghẹt họng
một anh hề không còn ghen tị
với bất kỳ ai
đang nằm dài
nhắc mọi người đừng suy nghĩ cụ thể
phải tập trừu tượng
khi đêm chìm sâu
anh hề nằm
mệt mỏi
lo âu
tiền cát-sê còn chưa kịp lãnh
20. Suddenly I want to live elsewhere – Tự dưng tôi muốn sống nơi khác…
not high in the mountains
year round digging wells to water coffee shrubs
high
in the sky
to in the end
be alone
by myself
waiting for myself
not to be born
not to die
I’m hovering like a fleeting entity in a museum
overwhelmed with the past
history
a mask
no fight to fight for me
no scar is unloaded
no humanity
no smiles
death is tipsy like a few sips of wine
it’s smiling to itself
in a museum full of wax idols
and when I love
it’s a moment of madness
because there’s only one way
flip my own heart like flipping the pages of books long ago
now I’m flipping web pages
mumbling to myself
to a screen
flat and icy
_____
không phải nơi núi cao
quanh năm khoan giếng lấy nước tưới cà-phê
tít trên mây
này
và cuối cùng
một mình
tôi
đang chờ đợi tôi
không sinh ra
không chết đi
tôi lơ lửng như con phù du trong một viện bảo tàng
đầy quá khứ
mặt nạ
lịch sử
không có cuộc chiến nào chiến đấu cho tôi
không có vết thương không có vũ khí
không có nhân loại
không nước mắt
không có nụ cười
cả cái chết chỉ như rượu ngà ngà say
nhiều khi tự nó mỉm cười
trong viện bảo tàng đầy tượng sáp
và khi tôi yêu
nó chỉ là cơn điên
vì nó chỉ còn cách
tự lật trái tim tôi như ngày xưa tôi lật những trang sách
bây giờ lật qua một trang web
tự mình thì thầm tự mình lầm bầm
với một màn hình
lạnh lùng và phẳng…
21. Even the Sun is not always red – Ngay cả mặt trời, không phải lúc nào cũng đỏ…
frightful
the yellows and blues
hence the sunset
often wavering
like the vernacular
in each breath changes colour
we’ve been forever glorious relying on the forest
into the mountain digging the deep tunnels
victory and loneliness
why did we destroy the forests
and the blood at sea
is but the glorious green of senility?
the angels arriving in time to send flowers
drifting upon the sea
upon the darkness within our hearts
together weeping
upon a place our ancestors took their vows
the placid crafts
carrying the breeze into dreams
sinking
to the bottom
we hear in the storm
the dead bloating in the water
we want revenge
ired was the sea
like now
we’re soaking in the sea
dampening even the Sun
hot and red
boiling
the sea
watching
everyone
the recklessness
_____
khi sợ
nó có màu vàng và xanh
nên hoàng hôn
nhiều khi nhập nhoạng
như ngôn ngữ
đổi màu theo hơi thở
chúng ta đã đời đời vinh quang nhờ vào các khu rừng
những hầm hào đào sâu trong núi
chiến thắng và cô đơn…
sao bây giờ chúng ta phá hết rừng
và máu đỏ trên biển
chỉ là vinh quang của màu xanh lãng quên?
những thiên thần cuối cùng đã kịp đến để thả hoa
bềnh bồng trên biển
trên bóng tối tâm trí của mọi người
cùng khóc
tại nơi cha ông ngày xưa ăn thề
những con thuyền yên tĩnh
mang gió vào giấc mơ
chìm lỉm
xuống đáy
chúng ta nghe trong gió mưa
người chết bị ngâm trong nước
chúng ta muốn trả thù
biển đã từng nổi nóng
nhưng bây giờ
chúng ta tự ngâm mình trong biển
làm ẩm ướt cả mặt trời
đã từng nóng đỏ
như sôi…
biển
đang nhìn
mọi người
như một mớ hỗn độn
