By Lê Vĩnh Tài, translation by Nguyễn Thị Phương Trâm
When the world
has no more words
Will poetry be poetry still?
poetry
leaving behind the wordlessness in this dark
this world…
_____
khi thế giới
không còn chữ
thơ có còn làm thơ?
thơ
bỏ lại sự vô ngôn cho bóng tối này
thế giới này…
1.
without the words
the poem is without dreams of sleep
will it sacrifice
meaning? rhymes?
since in death
sleep is dreamless
no one
dives in
headfirst
into the final deconstruction
while the poem
make jest thereof
dreams
you recollecting
we couldn’t possibly
construct
with indifference
half-asleep
as though the poem is without
a nemesis
_____
không còn chữ
bài thơ không mong được ru ngủ
nó sẽ hy sinh
ý nghĩa? gieo vần?
cũng như cái chết sẽ tìm thấy
giấc ngủ không mộng mị
không ai
chui đầu vào
các
giải cấu trúc cuối cùng
trong khi bài thơ
giễu nhại
giấc mơ
và bạn nhớ
chúng ta không thể
cấu trúc
kiểu lơ mơ
hay buồn ngủ
như thể bài thơ
không có kẻ thù
2.
no words thereof
an angel
the poem
sound in the room’s
darkness
surrounded
layers of women’s clothes
hills and valleys
exhausting breathlessness
the poem’s wrist pulsating
like a river
bulging like a scar
a dam
the ridiculous bauxite bruises on the head
knees
it’s a vista of a
shredded map
the leftover of a country
or part of a poem
often coveted
often forgotten
no more words
the poem in neglect
in the room
with
the Spratly Islands
continual
seasickness
and the Paracels Islands
forever now
abandoned
_____
không có chữ
nghĩ mình là một thiên thần
bài thơ
chìm trong căn phòng
bóng tối
vây quanh
nếp áo của các cô gái
nhấp nhô những ngọn đồi
mệt và thở…
tĩnh mạch trên tay bài thơ
tựa như dòng sông
phồng lên vết thương
thủy điện
những vết sẹo bauxite nham nhở trên đầu
gối
nó là phong cảnh
của tấm bản đồ rách nát
một phần còn lại của đất nước
hay cơ thể của bài thơ…
nhiều khi vuốt ve
nhiều khi quên lãng
không còn chữ
bài thơ phải bỏ bê nhau
trong căn phòng
để
Trường sa
tiếp tục say
sóng
và Hoàng Sa
từ lâu
chỏng gọng
3.
without the vernacular
the poem has to wave around
enthusiastically
making you laugh seeing poetry like that
like years and years later
you would still laugh
at all those bogus positive catch phrases
fake announcements
shouting
fraudulence
say if Mr. Nick were to live in Vietnam
after a year
will he
succeed
in anything of significance?
or by then
he
has to from us learn
how to endure evil
teeth grinding
drudging
through
life
_____
không còn ngôn ngữ
nên bài thơ phải múa may
rất tích cực
bạn bật cười khi nhìn những bài thơ như vậy
cũng như nhiều nhiều năm sau
bạn vẫn bật cười
với các cụm từ dương tính giả
báo động giả
kêu to
giả lả…
cũng như nếu chàng Nick ở lại Việt Nam
sau một năm
liệu chàng có còn làm
được
điều gì kỳ diệu?
hay lúc đó
chàng
phải học chúng ta
chịu đựng quỷ ma
nhăn răng ra
lê la
mà
sống…
4.
the poem
it is not
rhythmic bleeding, nor
a hardened heart
it’s a gale storm
slamming you into a wall
when all you want to do is run
not power
it’s the desirability of the spirit
high in the sky
falling
a thousand metres
a window opening suddenly
the poem sticking its head out screaming
something
no one wants to hear
or listens
but
won’t turn around
or
turn to look
but
they’re deaf
in this country
fear is a huge favour
that poetry saves for you
_____
bài thơ
nó không phải là
một nhịp điệu chảy máu, hoặc
một trái tim bị đóng băng
nó là cơn lốc
quật bạn vào tường
khi bạn muốn bỏ chạy
không phải bạo lực
nó là sự hấp dẫn của linh hồn
rơi
từ độ cao
hàng nghìn mét
và đột nhiên, cửa sổ mở ra
bài thơ chồm người lên và hét to
một điều gì đó
dù không ai chịu nghe
hoăc nghe
nhưng
không thèm quay lại
hoăc
quay đầu nhìn lại
nhưng
bị điếc
trong đất nước này
sợ hãi là một đặc ân lớn
mà bài thơ dành cho bạn
5.
without the vernacular
would one trust the silence
causing the poem to fall
we can not turn back
the time
the clock tick-tocking
the second hand frothing up
when they harbour delusions of grandeur
yet the end of days
the entire South has lost electricity
and they’re allocating a time slot for the world
careful, don’t choke on the spit
remains
the final step
us holding onto each other hands
otherwise
we may be
pushed
down
the abyss
_____
không có ngôn ngữ
khó tin nổi sự im lặng
làm bài thơ rơi rụng ngay sau đó
chúng ta không thể quay ngược
quá khứ
chiếc đồng hồ tíc-tắc
kim giây vỡ bọt xà phòng
khi họ ngông cuồng và ảo vọng
chưa xong ngày
mất điện toàn miền nam
họ đã lo cho giờ trái đất
bạn đừng có sặc
chỉ còn lại
một bước cuối cùng
để chúng ta nắm tay
nhau
không thôi
bị xô
xuống vực
sâu…
6.
when the world is void of the vernacular
it still has light
the Sun
you will remain human
erect
drawing a long shadow in the sunlight
when the vernacular is void
the is void of poetry
noon one day
people may drift pass in front of you
dumb in the most surreal silence
like you erect
meant valuing not life
hence the poem lays horizontal
and or wide open
_____
khi trái đất không còn ngôn ngữ
nó vẫn còn ánh sáng
của mặt trời
và bạn vẫn là một người
đứng thẳng
đổ bóng dài trong nắng
khi không còn ngôn ngữ
thế giới không còn thơ ca
vào buổi trưa
mọi người trôi ngang mắt bạn
câm một cách lãng mạn
đứng như bạn
là mất mạng
nên bài thơ chỉ dám nằm ngang
hay chàng hảng…
7.
you don’t need the knowledge of the language
if the world is void of meaning
when they set the meaning of “the poem” as “the enemy”
“silence” as “bleeding visions”
it’s when you no longer need a dictionary
the tears in your kind eyes
pain in teardrops
your silenced tongue
needs not pronunciation
it lays silent in your tears
it swallows your blood
_____
bạn không cần phải học ngôn ngữ
khi thế giới không còn ý nghĩa
khi người ta định nghĩa “bài thơ” có nghĩa “kẻ thù”
“im lặng” là “mắt nhìn chảy máu”
là đến lúc bạn không cần từ điển
những giọt nước mắt trong đôi mắt dịu dàng của bạn
nỗi đau nhỏ giọt
chiếc lưỡi im lặng của bạn
nó cũng không cần phải học phát âm
khi răng cắn vào lưỡi
nó nằm im nước mắt của bạn
nó nuốt vào máu của bạn…
8.
there poems void of words
hence it’s no longer a poem
a room without a window
hence often there are windows without a room
nothing but horizontal bars
shackles for fidgety feet
without the vernacular
still noisy is the poem
buzzing like a bee
searching for honey
the wintry
sounds of the rain
crying
thereof dying
the poem merely crying
coming from the open windows
familiar to us all thereof
the people
it may
miss
seeing
rows of tears
mother
set free
flowing
_____
có những bài thơ không có chữ nào
vì thế chữ cũng không còn là bài thơ nữa
căn phòng không có cửa sổ
vì thế nhiều khi cửa sổ không có căn phòng
chỉ còn những chấn song
cùm hai chân nếu cãi
không còn ngôn ngữ
nhưng bài thơ còn tiếng động
nghe vi vu như chú ong
tìm mật
tiếng lất phất
của mưa
tiếng khóc
của cái chết
bài thơ chỉ còn là tiếng khóc
phát ra từ cửa sổ
mà chúng ta vẫn nghe
của dân tộc…
nó có thể không kịp nhìn
những dòng
nước
mắt
Mẹ
buông
xuôi…
9.
without the vernacular
the poem needs to step lightly
or be as silent as a tombstone
the vernacular is no longer a nightmare
everyone softer
distorted
like the tongue of a snake
bitter
like a dream distorted
the deformation of death
the strain of the uterus in pregnancy
the distortion of our stomach when we’re hungry
What then is the poem if it refuses to mutate?
An injured pigeon?
A snake with its head ground to dust?
Scaring us to death?
In sympathy for the victims of murders
forcing other people to do the dirty work
the poem allows the pigeon to perch, rest?
the poem allows the snake to slither across a summery grassy patch of grass?
but the poem is not death
people continue to give birth
the poem stands on of its own two feet
as people would still with eyes
look straight at the ins and outs of the districts
turn their head to look for the source of the shouting
not so afraid
that they would piss in their pants
…
a window distorted
the email has changed
a bar is deformed
a snake/bird mutating
mutating distorted
otherwise may as well die
but
no one cries when they watch circle animals
the poem is a human life
_____
không còn ngôn ngữ
bài thơ cần bước đi nhẹ nhàng
hay im lặng như ngôi mộ
ngôn ngữ không còn như ác mộng
mọi người đều mềm đi
biến dạng
như lưỡi của con rắn
cay đắng
như giấc mơ biến dạng
cái chết biến dạng
tử cung biến dạng khi mang thai
dạ dày biến dạng khi chúng ta đang đói
vậy bài thơ là gì nếu không chịu biến dạng?
một con chim bồ câu bị thương?
một con rắn đầu bị nghiền nát?
làm chúng ta chết nhát?
để cảm thông với những người bị giết chết
vì bắt người khác rình mò quá mệt
bài thơ làm chim bồ câu, đáp xuống?
bài thơ làm con rắn, trườn trên bãi cỏ mùa hè?
nhưng bài thơ không phải cái chết
con người tiếp tục sinh ra…
bài thơ đứng trên đôi chân của mình
như con người vẫn còn đôi mắt
nhìn thẳng những phường vô lại
nghe tiếng hét sẽ quay đầu nhìn lại
không sợ hãi
đến té đái
…
một cửa sổ biến dạng
một email biến dạng
một chấn song biến dạng
một con rắn/con chim biến dạng
biến dạng biến dạng
không thôi mất mạng
nhưng
không ai khóc khi đi xem xiếc thú
bài thơ là một mạng người…
10.
without the vernacular
dark like the nights the electricity cut off
the Sun is at the head of the poem
as silent as a boulder
the boulders dead
the poem’s a volcano
erupting
spitting magma
to then perish
Why in such a place
is everything the shape of a corpse?
Why is your white school shirt
not the colour of a corpse?
it dares to possess the essence
thereof a bird
no, an eagle
flying
demanding the son of god not to be the same?
Why then
the poem could only stay still and observe
dare not look around
overwhelming
the number of green shirts
gosh, the green corpses
removing the shackles of a nation
taking flight
the students
purifying
blooming
trials
_____
không còn ngôn ngữ
tối mù như ánh sáng của ngày cúp điện
mặt trời trên đầu bài thơ
lặng câm như tảng đá
những tảng đá đã chết
bài thơ là ngọn núi lửa
đã nổ tung
phun dung nham
rồi cũng chết
tại sao ở xứ sở ấy
tất cả mọi thứ mang hình xác chết?
tại sao chiếc áo trắng học trò của bạn
không phải màu xác chết?
nó dám mang năng lượng
của một con chim
không, một con đại bàng
đang bay
và dám bắt ông trời con phải khác?
tại sao lúc ấy
bài thơ chỉ biết bất động quan sát
nó không dám nhìn ngắm xung quanh
đầy áo xanh
lá cây
ôi, những xác chết màu xanh lá cây
đang tháo còng cho đất nước
tung bay
học trò
trắng xoá
nở hoa
phiên toà…
11.
without the vernacular
we’re all petrified
oh,
the whiteness of the school shirt
you worn
it’s innocence
the shape of a diminished flame
fear taking a step
back
affront
love
_____
không còn ngôn ngữ
mọi người điếng lặng
ồ,
màu trắng của chiếc áo học trò
bạn mặc
sự hồn nhiên
là hình ảnh ngọn lửa đã nguội
sự sợ hãi đã lùi
bước
trước
tình yêu…
12.
without the vernacular
the poem is long
lay dying
upon the fence dodder vines upon
our garden
death nodding
as though
the poem is like
a child
daily whipped by the wind
and not fall
the child in a white shirt smiling
at people
sticking their hanging gut out
hence for the rest of its life slides
like a snake
the blokes with the big gut is not a poem
he’s a snake by the river
and the boulder sound asleep by the mountain
neither a poem
like when the wind sings the leaves hums
the poem couldn’t possibly be the quiet
it’s the load
after the poem is hung out to dry
in the Sun
_____
không còn ngôn ngữ
bài thơ dài
và nằm chết
trên hàng rào dây tơ hồng trên
khu vườn của chúng ta
cái chết gật đầu
như thể
bài thơ giống như
một đứa trẻ
hàng ngày gió thổi
mà không rơi
đứa trẻ mặc áo trắng mỉm cười
với những người
ngửa bụng và phệ
nên suốt đời phải trườn đi
như một con rắn
những gã bụng phệ không phải bài thơ
gã là con rắn bên bờ suối
và tảng đá ngủ vùi bên núi
cũng không phải bài thơ
như gió phải hát cây phải rì rào
bài thơ không thể là sự im lặng
nó là sức nặng
sau khi chữ bị phơi
ra nắng…
13.
when void is the vernacular
the world is void of recall
we’re not concrete highrises in the city
without evidence of a finch
Mother’s muddy footprints
the vernacular no longer has meaning
akin to sounds
louder yet no one cares enough to notice
without the vernacular
summer leans into the arms of a vicious winter
without the vernacular
the night after illuminates via weak light
wavering from behind clouds
through flipping
thin papers
strewn into nothing
without the vernacular
the poem has not a place to reside
like the caves of ancient civilisations
a wintry hut
a mud home
blowing smoke
unlike the present cities
only concrete, glass shattering
fearful teeth chattering
the people all
bleeding like you, love
_____
khi không còn ngôn ngữ
thế giới không còn bộ nhớ
chúng ta khô cứng như những khối bê-tông trong thành phố
không còn dấu vết chim di
vệt bùn dấu chân của Mẹ
ngôn ngữ không còn ý nghĩa
nhưng âm thanh tương tự
vẫn cố truyền đi với tốc độ không còn ai chú ý
không còn ngôn ngữ
mùa hè ngả vào vòng tay của mùa đông tàn nhẫn
không còn ngôn ngữ
sau đó là một đêm đèn mờ
nghiêng ngả sau đám mây
trong vòng quay
của những trang giấy mỏng
rải ra là chỏng gọng
không còn ngôn ngữ
bài thơ không còn một không gian trú ẩn
như hang động của người cổ đại
một túp lều gió thổi
một ngôi nhà bằng bùn
un khói…
không như thành phố bây giờ
chỉ còn bê-tông, kính vỡ
và sự khiếp sợ
tất cả mọi người
cùng chảy máu như em…
14.
without meaning
there’s no need to remember your name or the poem
the poem may be created
by a river
drifting into dreams
falling slowly into a valley
the canyon and wild grass
the old dusty road
you’re falling flat
the autumn Mother passed away
forever
a poem
it lies under your pillow
when you dream
_____
không còn ý nghĩa
tên của bạn bài thơ cũng không cần phải nhớ
bài thơ có thể tạo thành
từ dòng sông
chảy vào giấc mơ
rơi từ từ vào thung lũng
cái hẻm núi cỏ dại
con đường bụi cũ
bạn té lăn cù
mùa thu Mẹ mất…
mãi mãi
là bài thơ
nó nằm dưới gối của bạn
mỗi lần mơ…
15.
without words
the poem is void of the nipples
on babies lips
the poem draws a beard
bits and pieces
the morning a man brought you home
to feed on you
then hang you out to dry in the light
you won’t leave
and the poem refusing to
let go
and fall
falling
forever
the darkness pulling the man in
deeper within you
you thought you’re amorous
but the poem stating you’ve been shot
hence the poem is stranded
on an unseen rock
in the middle of the ocean
_____
không có chữ
bài thơ không còn núm vú
trên môi em bé
bài thơ sẽ vẽ một bộ ria mép
và những mảnh vụn
của một buổi sáng người đàn ông mang bạn về nhà
để bú
và phơi bạn ra ánh sáng
bạn không chịu rời
và bài thơ cũng không chịu
rơi
và chỉ rơi
rơi
mãi
bóng tối kéo anh ấy vào
sâu bên trong bạn
bạn nghĩ mình lãng mạn
nhưng bài thơ nói bạn dính đạn
nên bài thơ mắc cạn
đá ngầm
giữa khơi…
16.
without the vernacular
the poem can’t see with eyes blind
it plays with its tongue
to fondle love or justice
it licks
and the papillae
makes everyone
a bit sensitive
but no longer feverish with fear for no reason
_____
không có ngôn ngữ
bài thơ không thể nhìn với đôi mắt mù
nó chơi với cái lưỡi
để vuốt ve tình yêu hay công lý
nó liếm
và những cái gai trên lưỡi
làm mọi người
hơi nhột
nhưng không còn sợ bâng quơ phát sốt…
17.
void of the vernacular
meaning is void of interpretation
void of critique
the nation ambushed
by hidden faces and the dark
without the vernacular
they now have no use for metaphors
symbolisms, nor imagination
the destruction and new life
the creation and degradation
the broken pieces
the broken pieces inside the broken pieces
a giant inside a giant
a zoo for some
terrifying consequences
they dare to go on and on about
a pig
a monkey
a cow
the poem
sound in our marrow
is but a bird
a bird a bird
a bird flying inside a bird
ah ahh
sinking
_____
không còn ngôn ngữ
ý nghĩa không có nghĩa
sẽ không có lời chỉ trích
đất nước im lặng trong sự phục kích
của giấu mặt và bóng đêm
không có ngôn ngữ
như bây giờ người ta không sử dụng phép ẩn dụ
biểu tượng, hoặc tưởng tượng
những gì phá hủy và sinh sản
những gì tái tạo và phân tán
những gì mảnh vỡ
và mảnh vỡ bên trong mảnh vỡ
một mô hình khổng lồ trong một mô hình
có người thấy giống như trại súc vật
sau đó vỡ mật
người ta chỉ dám ví von
một con heo
một con khỉ
một con bò
bài thơ
tận trong xương tủy của mình
chỉ là một con chim
một con chim một con chim
một con chim bay trong một con chim
á a
chìm lỉm…
18.
without the vernacular
the world is void of poetry
all shall be deep freeze
like the person
laying there like a god
the poem admiring
running down a tunnel
the twisting path of death
encased in glass
you’re a poet
you’ll be a soldier
you’ll also be an enemy
a sailor in a sinking ship
you’re a bird
you’re also a blind hunter
your hut the Sun will set
your livelihood replaced by bitterness
your dreams replaced with burdens
without the vernacular
if you desire to be deep freeze
upon waking
you’re given a cup
alcohol diluted with water
so be you inebriated
conceited
bushy ideologies like feral weeds
poetry finds ludicrous
without a way out
_____
không có ngôn ngữ
thế giới không còn thơ ca
mọi thứ được ướp lạnh
như một người
vẫn nằm như thần thánh
bài thơ nhìn ngắm
và chạy xuống hầm
con đường quanh co của cái chết
trong lồng kính
bạn là nhà thơ
bạn sẽ là người lính
bạn cũng là một kẻ thù
một thủy thủ bị đắm tàu
bạn là một con chim
bạn cũng là một thợ săn mù
căn lều của bạn mặt trời sẽ lặn
miếng ăn thành cay đắng
giấc mơ thành gánh nặng
không có ngôn ngữ
nếu bạn cũng muốn được ướp lạnh
thức dậy
bạn sẽ được cho uống một ly
cồn pha nước lã
để say
và ba hoa
những tư tưởng sum suê như cành lá
làm bài thơ tá hoả
không còn lối ra…
19.
void of the vernacular
the poem also void of clothes
it’s naked under the Sun
you will see the truth
it’s not a poet
it’s an imposter
their national pride
an act via the blood of others
they are romantic to the point of evil
that not just she or you
but the rivers bleed blood
_____
khi không còn ngôn ngữ
bài thơ cũng không có áo quần
nó trần truồng trong nắng
lúc đó bạn mới biết sự thật
nó không phải là nhà thơ
nó chỉ giả vờ
như bây giờ họ đang yêu nước
bằng máu người khác
họ lãng mạn đến khốn nạn
ngay cả khi không chỉ nàng hay bạn
mà non sông đang chảy máu
20.
without words
the poem says goodbye to its tongue
but the poem’s tongue has been swallowed into the stomach
down to the intestines
absorbed by the liver
passed by the kidneys
life is full of worries
without words
hence, saying goodbye to the tongue meant the poem has to die
steeped in soil
disappear
into the sky
becoming parts of wordless songs
time and time again
the victories of a poem spitting blood
_____
khi không còn chữ
bài thơ từ biệt cái lưỡi
nhưng lưỡi của bài thơ đã nuốt vào dạ dày
xuống ruột
thấm vào gan
qua thận
đời còn nhiều lận đận…
không có chữ
nên từ biệt cái lưỡi là bài thơ phải chết
hoà tan vào đất
biến mất
vào bầu trời
để trở thành một phần của những bải hát không lời
đời đời…
những vinh quang làm bài thơ hộc máu
