By Lê Vĩnh Tài, translation by Nguyễn Thị Phương Trâm

10.

 

Tibet

when will the rice bloom

and you’re no longer on hunger-strike?

.

when will the famine fall

and you shall take to the sky

as Buddha?

.

Tibet

as you wept how could you love

as tattered flesh would

entertained laughter

.

but your smiles never lacking

lacking was your freedom

never lacking was the truth

the truth isn’t an ode in a dragon dance

you despise the howling act of romance

.

allow winter to wait for summer

gone were your anxiety

the strangers wanted you to be tired

in a game of deceit

.

they conjured the ghost

dangled them from the rafters

every night

the charlatans bartered with the gods

arrived

on their knees 

crawled up the altar

.

they wanted to audit reincarnations

sought out those second in charge

in congress

negotiations between the police and the acting emperor

talks with the lord of demons

not with the gods far away on the side of the mountain

compassion within the rolling rocks, the wind

the flying fish the fish swimming

in each lifetime in passing

.

the stranger’s sickle

the strokes of their hammer

are wedges in the window sill of your home

caused the mountain eagle to take flight, headed for the sky

a resolution broke out in October

a draft broke out in spectres

a portrait broke out the dark

you’re broken with guilt

.

oh you

you knew the ode

a window opened to the world

you had to settle for darkness

since light from the red beast

arrived, after it pretended 

to have left

.

Tibet

you shall never die

since in exile, you’re standing

demanding

existence

not sink into tears 

.

Tibet

like clouds, you flew, looked down

at the despair and evil

the monk acting as police

the wind acting around deceit

the hill acting as the rats’ nest

.

the institution turned into a battlefield

not nirvana, you knew

a day full of red will turn black

in your hands was your hunger

returned, to view the ode on the screen

waited for a swing of the hammer

on someone’s head

with reason and no reason at all

not from the emperor

but from the one self-proclaimed

.

your hands searched for the ode

to the last minute

just before exile

Tibet, you’re searching still for

peace…

.

Mao you thought were feathers

your countenance innocent

agin power

.

gosh, Tibet

you’ve spared your anger

your face froze

in a cold smile

.

your country in snow, when there’s no sunlight

no hoof prints

on the road

the alleys be a Chang’an red

.

your soul drilled in as deep 

as an oil well

so as the strangers venture through

sightless they shall be won’t see

.

like my people once starved to death

slaughtered by machetes

thrown into rivers, shoved into ashes

in “revolutions”, in “eruptions”

as the poets on the stage lowered their heads received awards

the ode stood alone

surrounded by strangers

sank in the welcome of the grim reaper

in an descension towards death

.

my people are right by the ocean

not a thousand metres up the mountain

thought it was far

thought it was settled

time and again died to then live

heard Lu Xun asked:

– China oh China

you’re cannibalising, still?

.

Tibet

What can we do?

welcome again an exile

watch people starve to death

by the gallivanting vagrant

acting poets?

.

in the end, we have still

both our hands opened(palms up)

our heartstrings connected

to Buddha

.

we’re aware that

when the strangers are baffled

unable to keep up the act of decency 

unable to drag the farmers out

to cover for them

they turned evil, oh dear god…

.

Tibet

you can but die when humanity can no longer hear the screams

you can but die when humanity sided with the enemy fought their friends

humanity couldn’t just sit

and watch

the evil lords swing their sickles and hammers

to then impersonate the people?

.

China couldn’t possibly

ignore their hunger

their darkness

the broken wings of their people

risked the flights 

across humanity

forcing all to witness the drama

roles enacted only by servicemen?

.

China couldn’t possibly

in laboured dreams

in souls laden scars

in the innocent deaths of their people

use the grim reaper as an act?

.

if we were to count the tears

what can China do

their people were starving

cut opened for organs

gosh, not just Tibet

oh dear god…

.

couldn’t the blood of its nation be enough

needing more blood from other nations

stir-fried into a feast

to feed their ignorant leaders

the nightly orgies

the barbaric

vulgarity

.

they continued to blame you for “insurrection”

but you’re the liberation

so the gods may escape from demons

so anguish may bow to happiness

so tears may look up and smile with joy

so evil deeds are forever cursed

in a home Void of thoughts

so flowers and leaves may freely rustle

so poets by each thread embroider

the vernacular

into an ode

so history may not be mere curses

not destroyed by smoke or the wind

the shape of a mushroom

heaven crumbling in the annihilation

.

Tibet

you’re a tower of smoke

fragile and fleeting

you have became the eye of the gods

looked into the eight realms

pointed out the demon king

you are what is left

of humanity

In the end…

____

 

Tây Tạng

đến khi nào bông lúa 

không còn là cơn tuyệt thực của người?
.

đến khi nào nạn đói rơi 

người bay lên trời

thành Phật?

.

Tây Tạng

chẳng lẽ người thích khóc 

như da thịt bị dùi cui

thích cười 

.

mà nụ cười người có bao giờ thiếu

người chỉ thiếu tự do

không thiếu sự thật

sự thật, không phải bài thơ múa lân 

người ghét tiếng chó tru cũng giả vờ lãng mạn

.

để mùa đông chờ đến mùa hè 

người chỉ còn những viên thuốc an thần

vì kẻ lạ muốn người mệt mỏi

với trò ăn gian

.

bọn họ tạo ra những hồn ma

treo trên xà nhà

mỗi tối

và những gã buôn thần bán thánh 

đã tới

dùng hai đầu gối

bò cả vào bài thơ 

.

vì kẻ lạ muốn kiểm soát luân hồi

tìm người kế vị

trong các hội nghị

hiệp thương giữa công an với kẻ giả quân vương

hiệp thương với quỷ vương 

chứ không phải những thiện thần nơi cheo leo sườn núi

lòng từ bi đá lăn, gió thổi

chim sa cá lội

qua những kiếp người

.

cái liềm kẻ lạ

và nhát búa của họ

đã giáng vào cửa sổ ngôi nhà của người 

làm đại bàng núi vỡ ra chuyến bay

nghị quyết vỡ ra tháng Mười

dự thảo vỡ ra bóng ma

bức tranh vỡ ra bóng tối

người vỡ ra lời kết tội 

.

ơi người

người biết bài thơ 

là cửa sổ mở ra thế giới

nhưng bây giờ người đành bóng tối

vì ánh sáng từ con thú màu đỏ 

đã đến, sau khi giả vờ 

bỏ đi

.

Tây Tạng

người không bao giờ chết

vì lưu vong là để đứng lên

để đòi lại 

để tồn tại

chứ không phải chìm trong nước mắt

.

Tây Tạng

như đám mây, người bay, nhìn xuống 

tuyệt vọng với cái ác 

của nhà sư kiêm công an

cơn gió kiêm vòng quanh gian dối

ngọn đồi kiêm ổ chuột 

.

giáo hội thành mặt trận

không phải thiên đường, người biết

sau một ngày màu đỏ sẽ thành đen 

người cầm bụng đói trên tay

trở về, nhìn bài thơ trên bàn phím 

đang chờ một cú giáng búa

xuống đầu ai đó 

với cái cớ và không cần cái cớ

không phải của ông vua

mà là kẻ tự xưng vương

.

bàn tay người lần tìm bài thơ

vì đến phút cuối cùng 

trước khi lưu vong

Tây Tạng, người vẫn cố 

hòa bình…

.

người tưởng mao là lông

nên người đã mang ngây thơ

đối đầu với sức mạnh

.

ôi, Tây Tạng

người kiềm chế cơn giận của mình

gương mặt thành đông lạnh 

nụ cười băng tuyết

.

tuyết, là lúc đất nước người không còn ánh nắng

không có vó ngựa

trong các đường phố

và ngõ hẻm chỉ còn màu đỏ Trường An 

.

linh hồn người liệu có khoan đủ độ sâu

như một mỏ dầu 

để kẻ lạ dù muốn liên doanh 

sẽ không nhìn thấy 

.

cũng như dân tộc tôi từng chết đói

từng bị tàn sát bằng mã tấu

bị thả trôi sông, bị vùi tro trấu

bị “cách mạng”, bị “vùng lên”

lúc những gã nhà thơ cúi mình lãnh thưởng trên sân khấu

bài thơ tự đứng lên

vì trước sau gì những kẻ lạ

sẽ chìm trong đám rước của tử thần

tiến tới cái chết

.

dân tộc tôi ở kề bên bờ biển

không phải tít trên núi cao hàng ngàn mét 

tưởng đã cách xa 

tưởng đã an bài

vẫn nhiều lần chết đi sống lại

nghe Lỗ Tấn hỏi:

– Trung Hoa ơi Trung Hoa

ăn thịt người, còn a?

.

Tây Tạng, chúng ta 

sẽ làm gì?

chẳng lẽ lại lưu vong

nhìn đất nước chết đói

cùng với bọn chạy rông 

lông nhông giả làm thi sĩ?

.

cuối cùng, chúng ta vẫn có

hai bàn tay chìa ra 

làm sợi dây nối con tim 

với Đức Phật

.

chúng ta biết 

vì kẻ lạ khi bị bí

khi không thể giả vờ tử tế

khi không thể lôi người dân quê 

ra che chắn

thì chúng ác, trời ơi…

.

Tây Tạng

người chỉ chết khi nhân loại không còn nghe tiếng thét

người chỉ chết khi nhân loại chịu đánh bạn với kẻ thù

chứ không lẽ loài người 

cứ ngồi nhìn

những ác thần vung liềm và búa

rồi giả danh nhân dân?

. 

chứ không lẽ Trung Hoa

mặc kệ chính mình cũng đang đói

chính mình cũng đang tối tăm

dân tộc mình cũng đang gãy cánh

cứ liều lĩnh bay 

ngang qua nhân loại này

bắt mọi người phải chứng kiến vở tuồng

toàn vai diễn của công an và lính?

.

chứ không lẽ Trung Hoa

trong giấc mơ vật vã 

trong các linh hồn mang đầy thương tích của mình

trong cái chết vô tội của chính đồng bào mình

vẫn tiếp tục mang tử thần đi công diễn?

.

kể cả nếu có thêm những giọt nước mắt 

Trung Hoa có thể làm gì

cho dân tộc của mình đang chết đói 

đang bị phanh thây mổ lấy tạng

ôi, không chỉ Tây Tạng

trời ơi…

.

chẳng lẽ máu của chính dân tộc này không đủ

cần phải lấy thêm máu của các dân tộc khác

xào nấu thành bữa ăn

của những tên hôn quân

và đêm về hôn quần

cho những cơn nứng bất nhân

của chúng

.

những kẻ luôn vu cho người “nổi loạn”

nhưng người chính là cuộc giải cứu 

cho thần thánh thoát khỏi quỷ sứ

cho xót xa cúi mình trước niềm vui

cho nước mắt ngước lên cười hạnh phúc

cho tội ác bị đời đời nguyền rủa

trong ngôi nhà Vô minh

cho đóa hoa và xạc xào lá cỏ

cho thi sĩ sẽ thêu từng sợi chỉ

của ngôn từ

thành bài thơ

để lịch sử không phải chỉ toàn lời nguyền rủa 

không phải bị hủy diệt bởi làn khói và ngọn gió

hình cái nấm

làm trời cao phân rã thành hư vô

.

Tây Tạng

dù người là cột khói 

dù mỏng manh và chập chờn 

người đã thành con mắt thần

nhìn vào tám cõi

chỉ ra bọn quỷ vương

còn sót lại

cuối cùng

của nhân loại…

https://www.lamayeshe.com/article/heart-sutra

 

https://www.tibettravel.org/tibetan-buddhism/meanings-of-colors-in-tibet.html

 

https://savetibet.org/tibetans-in-mourning-as-chinese-new-year-begins/