By Lê Vĩnh Tài, translation by Nguyễn Thị Phương Trâm

forever will be by the horizon the throaty folklore flying

the wolf snarling a so so tale

humans much much about nothing

mother warning of a certain horizon

long ago mother singing:

through the longhouse’s door behind rotting wood due to rain were eyes…

lyric of death

tombs abandoned to the reeds and trees

falling or were they tears

oblivious like the cloud the wind

floating free

through bamboo walls mother saw

the two bright irises 

without a name weeping not for hope of another horizon

without a name weeping not for hope of another life

there’s no horizon in a room for the dead

or the dead is in a room without a horizon

we’re children from the one origin

water from the one source

fruit from the one vine

gosh Yàng…

anyone left to name (*) from behind the wooden frame

how many black hair

how many black skin

how many tears?

as of tomorrow

a brilliant day of winter

mother will call out their name

drunk and crying

(*): name

not any kind of notoriety

a name to differentiate

in a long complicated tale

the days gone long ago

not the old days

not the rainy days

sunny days

the day a fracture appeared in the sounding of the gong

in sweat called upon each other 

history spinning once on its heel

floating

when a name crumbles

as in living pertains

a sad meal

serve with the truth (*)

(*): [the truth] the days in desolation

like mushrooms in the forest

like moss on a bright day

returning from a long journey in silence

the eyes couldn’t see the cobwebs in the longhouse

the xà gạc(5) father left behind

by a crop bed up the hills(corners burnt)

borders disappearing wading across the spring

a gùi(6) still carrying dried up unrecallable sustenance

the grass now feral

after days but a trace of human feet

stop hoping

the wheel of time had tried

returning hoarse from the wind and damp

father crawling up the ladder

booming

hacking coughs

yeah there’s still the forest

yeah we’re still alive

days the grass is still so so

green

mother asked – want food?

dusk, dinner time (*)

(*): & dusk could be dreamy

hammering a nail

the walls spoke

mamma it hurts

mother tenderly (*)

wipe down the walls

child,

they don’t always know

the consequences of their actions.

(*): [tenderly] like a memory of the night

“you can’t choose to be a child of the president of France or

the first grandson of the emperor of Brunei

you can’t choose to be born as a Thai or American

you’re a Chăm from your first cry 

more than that: nine months and 10 days before that first cry” (Insara)

..

May 2022

.

thôi chân trời cứ bay theo bài khan cổ tích

con sói hay nhe răng những chuyện đâu đâu

còn con người hay bàn những chuyện không đâu

mẹ vẫn nhắc một chân trời

như ngày xưa mẹ hát:

qua ô cửa nhà dài phủ những đôi mắt sau khung gỗ mục nát vì mưa…

 

bài hát về cái chết

bỏ mả cùng cỏ cây

rơi hay là nước mắt

ngang tàng như gió mây

 

và khi bay bổng nhẹ tênh

qua vách nứa mẹ chỉ còn nhìn thấy

hai con ngươi lấp lánh

khóc vì không còn cái tên chứ mong gì một chân trời

khóc vì không còn cái tên chứ mong gì một đời người

 

không có chân trời trong căn phòng người đã chết

hay người đã chết trong căn phòng không có chân trời

chúng ta là con cùng một ruột

nước cùng một ống

bí bầu cùng một gốc

Yàng ơi…

 

còn có ai gọi tên (*) sau khung gỗ

bao nhiêu tóc đen

bao nhiêu da đen

bao nhiêu nước mắt?

 

sớm mai này

như một buổi rạng đông

mẹ đến gọi tên cho họ

đang rượu say và khóc

 

(*): cái tên

 

không phải là danh tiếng gì đâu

cái tên gọi phân biệt những nhân vật

trong câu chuyện dài dòng

những ngày tháng đã chìm mất hút

 

không phải ngày xưa

không phải ngày mưa

ngày nắng…

 

ngày tiếng cồng có một vết nứt

gọi tên nhau cũng đổ mồ hôi

lịch sử xoay một vòng trên gót

nhẹ người  

 

khi cái tên gục xuống

vì những cái sống còn

có một bữa tiệc buồn

đãi bằng sự thật (*) 

 

(*): [sự thật] đang ngày càng trở nên hoang vắng

 

như cây nấm trong rừng

như vệt rêu ngày nắng

chuyến đi xa trở về câm lặng

mắt không nhìn lưới nhện giăng ở góc nhà dài

chiếc xà gạc cha bỏ quên

trên đồi nương cháy góc

 

biên giới tan biến khi lội ngang qua suối

chiếc gùi còn nắm lương khô không ký ức

cỏ đã hoang

sau những ngày không dấu chân người

 

thôi đừng vọng nữa

những vòng xe tháng năm đã thử lăn rồi

giờ quay về khàn tiếng vì sương gió

cha bò lên bậc cửa

những âm truyền minh mang

tiếng ho khốc khốc

 

ừ thôi còn rừng

ừ thôi còn sống 

những ngày xanh cỏ

vẫn còn lơ ngơ

 

mẹ hỏi đói chưa?

đi ăn cơm chiều (*)

 

(*): & buổi chiều có thể là thơ mộng

 

khi chiếc búa đóng đinh

bức vách lên tiếng nói

má ơi con đau quá

 

và mẹ dịu dàng (*)

lau lên bức vách

con ơi,

không phải lúc nào người ta cũng biết

hậu quả việc mình đã làm

 

 

(*): [dịu dàng] như một gợi nhớ của đêm

 

“con không thể chọn làm đứa con tổng thống Pháp hay

cháu đích tôn quốc vương Brunei

con không thể chọn ra đời ở Thái Lan hay Mĩ quốc

con là Chăm ngay ban đầu vỡ ra tiếng khóc

còn hơn thế: chín tháng mười ngày trước khi vỡ tiếng khóc” (Inrasara)